Wiemy więcej

Company:

E-mail: ... (zobacz dane)

Phone: ... (zobacz dane)

Leonardo da Vinci. 10 rzeczy, których nie wiedzieliście o tym artyście

 

Przystojny Włoch będący wegetarianinem, mający na sercu dobro zwierząt, a zawodowo zajmujący się, dziś byśmy powiedzieli, efektami specjalnymi. Ponadto, lubiący jaskrawą garderobę oraz eksperymenty technologiczne. Tak, oto Leonardo da Vinci od mniej znanej strony.

Leonardo da Vinci. Przystojniak

Nie zachował się żaden potwierdzony wizerunek artysty ani dokładny opis jego wyglądu. W czasach, gdy Leonardo tworzył, popularne było stwierdzenie: „każdy malarz maluje siebie”, przypisywane Kosmie de Medici. Leonardo uważał to zdanie za zupełny truizm pisząc: „Znałem bowiem takich, którzy we wszystkich swych postaciach portretowali jakoby siebie samych i w postaciach takich widzi się ruchy i gesty ich twórcy”1. Uczeni spierają się czy któraś postać z fresku Ostatnia wieczerza nie jest ukrytym autoportretem. Spekuluje się też, że artysta, wbrew temu co pisał, stworzył swój autoportret, ale na przestrzeni wieków on zaginął.

Summa summarum, nie znamy detali fizjonomii artysty. Jednakowoż, co ciekawe zachowały się relacje jemu współczesnych, którzy zachwalali jego urodę i to jakie wrażenie robił na nich. Wynika z nich, że był ponadprzeciętnie przystojnym mężczyzną. Dysponujemy również spisem jego garderoby obejmującej: szlafrok z tafty, fioletową pelerynę z aksamitnym kapturem, dwa atłasowe płaszcze – w kolorze purpurowym i szkarłatnym, fioletowy płaszcz z wielbłądziej wełny, rajtuzy ciemnopurpurowe, czarne i w kolorze brudnego różu oraz dwie różowe czapki2. Wynika z tego, że artysta nie stronił od różu, nosił się barwnie i miał swój styl. Co na pewno sprawiało, że wszyscy go zapamiętywali.

 

Leonardo da Vinci. Samouk

Leonardo nie miał żadnego formalnego wykształcenia, był samorodnym talentem i samoukiem. Artysta pochodził z nieprawego łoża i w czasach mu współczesnych z tego powodu nie miał możliwości kształcenia się na uniwersytecie. Dlatego jak tylko jego ojciec zauważył zdolności rysunkowe u swojego syna oddał go na przyuczenie do pracowni florenckiego złotnika i malarza Andrei del Verrocchia. To tam Leonardo nauczył się podstaw malarstwa i zdobnictwa. Cała reszta jego osiągnięć to praca własna i niespożyty zapał do poznawania wszystkiego co go otaczało.

Leonardo da Vinci. Eksperymentator

Zły stan fresku Ostatnia wieczerza to rezultat wyłącznie działań artysty. Leonardo przyjmując zlecenie stworzenia fresku w jadalni klasztoru dominikanów przy kościele Santa Maria delle Grazie w Mediolanie od Ludovico Sforzy nie miał żadnego doświadczenia w tworzeniu fresków. A jest to dość specyficzna technika, której nazwa pochodzi od włoskiego słowa „fresco” co oznacza „świeży”. Polega na malowaniu na świeżo nałożonym tynku pigmentami odpornymi na alkaliczne działanie wapna. W praktyce kamieniarz codziennie rano nakłada świeżą warstwę tynku tylko na takim obszarze jaki artysta jest w ciągu dnia w stanie pomalować.

Wynika z tego, że tworzenie fresku wymaga szybkiego malowania, malowania fragmentami większej całości i uniemożliwia nakładanie poprawek. Można powiedzieć, że była to technika, która stanowiła dokładne przeciwieństwo sposobu pracy Leonarda da Vinci. Jednak artysta, który dużo eksperymentował, zwłaszcza z farbami olejnymi postanowił stworzyć nową technikę – nałożyć na suchą ścianę farby temperowe wymieszane z olejami.

Mieszanka ta umożliwiła artyście zarówno korzystanie z kolorów, które były niedostępne w tradycyjnej technice fresku, wielokrotne nakładanie warstw koloru na siebie celem uzyskania charakterystycznych zjawisk świetlnych jak i dokonywanie poprawek. Niestety, mieszanka ta okazała się nietrwała i stąd fatalny stan malowidła w dniu dzisiejszym.

 

 

Leonardo da Vinci. Wegetarianin

Leonardo był wegetarianinem. Jedzenie mięsa budziło w nim duży wstręt, w swoich pismach odnosząc się do kiełbasy pisał: „Och, jakie to obrzydliwe widzieć język jednego zwierzęcia w jelitach drugiego”3, a dalej: „Tworzywem naszego życia jest śmierć innych”4. Co ciekawe, jednak na listach zakupów do jego warsztatu znajduje się mięso, które było przeznaczone dla jego czeladników. Oznaczałoby to, że Leonardo samemu nie jadając mięsa nie zmuszał do tych samych praktyk nikogo w swoim otoczeniu.

Leonardo da Vinci. Obrońca zwierząt

Leonardo sprzeciwiał się też złemu traktowaniu zwierząt. Krwawe polowania połączone z wymyślnymi sposobami polowania na zwierzęta były z XV-wiecznych Włoszech na porządku dziennym. Leonardo odmawiał uczestniczenia w tych praktykach i zdecydowanie je potępiał. Giorgio Vasari przytacza anegdotę o tym jak artysta kupował ptaki w klatkach na targach po to tylko aby je wypuszczać, przywracając im tym samym wolność5.

Przeczytaj również historię obrazu Dama z gronostajem »

Leonardo da Vinci. Obserwator

Artysta wszystkie swoje pomysły, idee, plany, projekty, przemyślenia, a także tysiące szkiców i rysunków pracowicie zapisywał przez ponad trzydzieści lat. Dzięki nim zamierzał stworzyć Encyklopedię Wszech Rzeczy. Leonardo bardzo często spacerował wraz ze szkicownikiem 6, aby móc na bieżąco utrwalać fizjonomie spotkanych osób, ich mimikę czy gesty.

Przypuszcza się, że notatki artysty liczyły ponad 13 tysięcy kart, jednak do naszych czasów zachowało się tylko ok. 6 tysięcy. Obecnie jest 10 odrębnych zbiorów jego notatek. Najobszerniejszy z nich „Codex Atlanticus” dotyczący wody. Innym przykładem jest „Kodeks Huygenowski” dotyczący proporcji ludzkiego ciała i matematycznych stosunków między jego częściami, to jego częścią jest Człowiek witruwiański.

Leonardo da Vinci. Mańkut

Leworęczność artysty. Widzimy to w jego rysunkach gdy zacieniał części ich obszary prowadząc kreski od dolnego prawego rogu do górnego lewego, podczas gdy inni artyści praworęczni prowadzili te same kreski z lewego dolnego rogu do prawego górnego.

Jego leworęczność rozciągała się też na jego pismo, gdyż artysta pisał od prawej do lewej. Można znaleźć błędne tłumaczenia, że w ten sposób próbował on szyfrować swoje zapiski, ale trudno sobie wyobrazić sobie łatwiejszy do złamania kod.

Ponadto, znaczna część jego notatek, jak choćby te dotyczące traktatu o malarstwie, były sporządzane w sposób świadczący, że autor ma nadzieję na ich szerokie rozpowszechnianie. Wyjaśnienie maniery jego pisania jest dużo prostsze: unikał on w ten sposób ryzyka rozmazania wilgotnego atramentu. Co nie zmienia faktu, że w ten sposób doszło do utrwalenia wizerunku artysty jako tajemniczego i ekscentrycznego.

Leonardo da Vinci. Inicjator

Leonardo słynął z przyjmowania zleceń, przedłużania prac ponad ustalony termin i porzucania pracy w połowie. Dobrym przykładem jest malowanie fresku Ostatniej wieczerzy co zajęło mu ponad 3 lata, podczas gdy inny artysta malujący fresk na ścianie naprzeciwko wykonał swoją pracę w kilka miesięcy. Podobna sytuacja dotyczy obrazu Bitwa pod Anghiari, który to został zlecony do zrobienia do Sali Rady w Pałacu Vecchio we Florencji.

Artysta nie skończył dzieła, zostały tylko wstępne szkice. Identycznie było z: obrazem ołtarzowym w klasztorze pod Florencją, kilka przedstawień Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz kilkanaście portretów zaczętych dla prywatnych klientów.

Leonardo da Vinci. Designer

W powszechnej opinii Leonardo da Vinci był malarzem. On uważał się w większej część za inżyniera niż malarza. Szukając mecenasa i pisząc list do Ludovica Sforzy rozpisywał się o swoich umiejętnościach konstruktora maszyn wojennych. Tworzył projekty maszyn latających.

Wszystkie one pozostały jednak niezrealizowane. A sam artysta był angażowany przede wszystkim jak producent teatralny i specjalista od efektów specjalnych. Leonardo bowiem ,na dworze był „mistrzem wszelkiej wytworności, a przede wszystkim zabaw teatralnych” 7.

Leonardo da Vinci wykorzystywał swoje inżynierskie umiejętności do tworzenia efektów wizualnych i akustycznych, takich jak wznoszenie się gwiazd czy walenie się budynku. Leonardo był odpowiedzialny za oprawę artystyczną uroczystości nadania tytułu księcia Mediolanu Ludovicowi Sforzy czy też spektaklu „Rajska Uczta” wystawianego podczas zaślubin bratanka Ludovica. Według tradycji na dworze Ludovica premiery teatralne odbywały się co miesiąc, więc artysta nie narzekał na brak pracy.

Leonardo da Vinci. Marzyciel

„Powiedz czy kiedykolwiek czegoś dokonałem” bazgrolił Leonardo w swoich notatnikach. Leonardo uważał siebie za nieudacznika. Był przekonany o swoich rozlicznych talentach, ale cały czas miał poczucie, że nie zostawił po sobie nic zaświadczającego o jego wielkości. Pisał: „Chcę czynić cuda”, ale nigdy nie osiągał celów, które sam sobie zakładał: jego ambitne plany nie były realizowane. Wszystkie jego dzieła malarskie pozostawały w prywatnych kolekcjach i tym samym były niedostępne ogółowi.

Jego projekty ulepszeń czy to architektonicznych, urbanistycznych czy machin wojennych, lotniczych czy prototypy rowerów nie zostały zrealizowane, a tym samym pozostały nieznane dla ogółu. Jedyną szeroko znaną jego pracą pozostawał fresk Ostatnia wieczerza, a dokonania artysty zostały na nowo odkryte i docenione dużo później, właściwie dopiero w XX wieku.